Gecikmiş Dil ve Konuşma
Çocuğun dil gelişimi doğumdan itibaren izlendiğinde doğuştan gelen bir ses kapasitesinin olduğu görülmektedir. Çocuk ilk doğduğu zamanlarda önce ağlayarak konuşur, yumuşak seslere mırıldanarak, yüksek seslere korkup ağlayarak tepki verebilmektedir. Daha sonra sesleri taklit etmeye, ayırt etmeye ve ses üretmeye başlar; şaşkınlığını, sevincini, çıkarttığı sesler ile ifade eder. İlerleyen zamanlarda sözcük üretmeye başlar, tek bir sözcük bazen bir cümle yerine de geçebilmektedir. Zamanla sözcük dağarcığı zenginleşir, başkalarının söylediği sözcükleri tekrar eder, konuşma anlaşılır hale gelir ve kısa cümlelerden dört-beş sözcük uzunluğundaki cümlelere geçiş yapılır, bağlaçlar kullanılmaya başlar.
Bunlar, konuşma hızı normal gelişen bir çocuğun yaşadığı süreçlerdir. Fakat çocuğun konuşması yaşından beklenenden çok geri ya da konuşma gelişimi açısından çok yavaşsa, o çocuğun konuşması gecikmiş konuşma olarak adlandırılır.
Gecikmiş konuşması olan çocukların;
– Kısıtlı sözcük dağarcıkları vardır. Ya hiç konuşmazlar ya da zor anlaşılan birkaç sözcük kullanırlar.
– Yutma, çiğneme, salya akıtma sorunları olabilir.
– Düşünce ve istekleri anlatmada zorlanabilirler.
– Konuşmaktan çok jest, mimik, işaret kullanmayı tercih edebilirler.
– İletişim kurmak için istemsiz davranabilirler.
– Çevredeki seslere, konuşmalara ilgisiz davranabilirler.
– Anlaşılmaz sesler çıkartabilirler.
– Davranış problemleri gösterebilirler.
– Çevrelerinde ve girilen yeni ortamlarda uyum güçlükleri gösterebilirler.
– Dikkat süreleri kısa ve dağınık olabilir.
– Kavramları geç ve uzun zamanda öğrenebilirler.
– Öğrendikleri bilgileri başkalarına aktaramayabilirler.
Gecikmiş konuşma problemi ne kadar erken fark edilirse, çocuğa yönelik tıbbi ve eğitsel önlemlerin alınması da o kadar erken olacaktır.
Çalışmalara başlanmadan önce gecikmiş dil ve konuşma problemi yaşayan çocuğun tüm gelişiminin detaylı şekilde değerlendirilmesi ve eksiklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Yapılan çalışmalar model olma/alma-taklit-ses çıkarımı-kavram öğretimi-kelime telaffuzu-soru cevap-cümle kurma çalışmaları şeklinde çocuğun hem bilişsel düzeyini, hem de dil gelişimini destekleyici şekilde olmalıdır. Tüm çalışmalar çocuğun yaşı ve dil gelişim düzeyi göz önünde bulundurularak görsel çalışmalarla desteklenerek yapılmalıdır. Terapi süresince çocuğun öğrendiği kavramlar günlük yaşamda kullanılacak şekilde desteklenmeli ve çocuğun iletişim kurma becerileri arttırılmaya çalışılmalıdır.
Siz de çocuğunuzun dil gelişiminin yaşıtlarına göre daha yavaş ya da yaşıtlarından daha geride olduğunu düşünüyorsanız bir konuşma bozuklukları uzmanından yardım alabilirsiniz.